Alle berichten van Gijsbert

Publicaties najaar 2018

Marcel Niekus, Dick Stapert en Gert Kortekaas: Oene de Graaf: een bescheiden maar zeer succesvolle amateurarcheoloog. In: Stad & Lande 4, 2018

“Op 17 augustus jongstleden overleed amateurarcheoloog Oene de Graaf na een kort ziekbed op 81-jarige leeftijd. Hij was een echte ‘steentjesman’ en bij veel (amateur)archeologen in Noord-Nederland bekend, vooral bij de oudere generatie. Drie mensen met wie hij samenwerkte, staan stil bij zijn vondsten.”

De midden-steentijd in Friesland
In dit mooi verzorgde boek wordt door Marcel Niekus en Yuri van Koeveringe het Mesolithicum in Friesland belicht. Hierbij staat het archeologisch onderzoek rond het Bergumermeer centraal. Doordat de periode in een heel brede context geplaatst wordt, overstijgt het boek de regio en is het voor iedereen die geïnteresseerd is in de periode een aantrekkelijk boek. Zo komen bijvoorbeeld ook de laatste vondsten uit de Noordzee en de bijzondere hut bij Kampen aan bod.
Vormgeving: Frans de Vries / Toonbeeld
Uitgever: Uniepers
ISBN: 9789087410360
Prijs: € 15,90

De Midden-steentijd in Friesland

 

Klaver brengt geen geluk

Vrijdag 19 oktober is het zoekseizoen afgetrapt door een selecte groep zoekers in Zeijen-Oost. De dag begon fris, met een waterig zonnetje. Later werd het zo warm, dat de jas uit kon. De conditie van het veld was zeer matig met veel klaver als groenbemester. Hierdoor was de zichtbaarheid slechts 50%.

Inmeten van een incerto-afslag door Henk en Gerrit
Inmeten van een incerto-afslag door Henk en Gerrit

We hadden beter klavertjes vier kunnen gaan zoeken; de hele ochtend zoeken leverde niet meer  op dan een mogelijke afslag.

Pas tegen het einde van de middag keerden onze kansen. We verplaatsten onze speurtocht een akker verderop, waar in het verleden ooit een bladspits was opgeraapt door Henk. Hier waren de zoekcondities optimaal. De groep was inmiddels geslonken tot twee personen, toen Gijsbert een klassieke afslag opraapte.

Een klassieke afslag uit het Midden Paleolithicum.
Een klassieke afslag uit het Midden Paleolithicum, gemaakt van een fijnkorrelige vuursteen.

Meer leek er niet in te zitten voor deze dag. Toch waren we opgetogen dat we ten minste iets zekers hadden opgeraapt, en ook nog op een plek waar nog niet zoveel was gevonden. Zeker een reden om nog eens terug te komen.

We liepen terug naar de auto, toen Henk een grote afslag oppakte. De afslag is gemaakt van een bryozoën vuursteen. De slagbult lijkt weggeretoucheerd te zijn. De dorsale zijde wordt gevormd door een negatief dat bijna even groot is als de hele afslag.

Afslag van bryozoën vuursteen met een weggeretoucheerde slagbult.
Afslag van bryozoën vuursteen met een weggeretoucheerde slagbult.

Hier komen we nog eens terug. Geen klaver brengt geluk.

Zomerberichten: klare wijn

Journalist Job van Schaik schenkt klare wijn inzake de zaak Vermaning en trekt boetekleed aan voor dubieuze rol van de journalistiek: Open brief aan Tjerk Vermaning in het Dagblad van het Noorden.

Voor een reactie (van een witte raaf) hierop, klik hier.

In de zaak Vermaning draaide het om de echtheid van de vuistbijlen die amateur archeoloog Tjerk Vermaning in de jaren ’60 en ’70 ‘vond’. Hiervoor kreeg hij de Culturele Prijs van Drenthe, met een aanzienlijk geldbedrag. Toen onderzoek door promovendus Dick Stapert uitwees dat de vuistbijlen falsificaties waren, leidde dat tot een rechtszaak. Uiteindelijk werd Vermaning vrijgesproken. Mede hierdoor was het mogelijk dat veel mensen in de echtheid van zijn vuistbijlen bleven geloven. Dit veroorzaakte jarenlange tweespalt in de archeologie: zowel tussen professionele archeologen en amateurs als tussen professionele archeologen onderling. In het publieke debat werd er vaak een tegenstelling opgeworpen tussen de ‘hoge heren’ en de ‘under dog’.

Nu gelooft niemand binnen de vakwereld nog dat de stenen in kwestie echt zijn. Overigens heeft Vermaning ook echte vuistbijlen gevonden die ook als zodanig door de wetenschap zijn erkend.

Dit najaar verschijnt een uitgebreid onderzoek naar de Vermaning-stenen, met de conclusie dat betreffende stenen vervalsingen zijn, onder de titel: Valsheid in gesteente Crime scene investigation in het Vermaning-jaar.

Zie ook:
Volkskrant (26 juli 2018)
NRC (28 juli 2018)
De Telegraaf (30 juli 2018)